Przegląd filmów Waleriana Borowczyka oraz wystawa pośwęcona jego twórczości odbędą się w Centrum Sztuki Współczesnej na Zamku Ujazdowskim w Warszawie. Ekspozycja będzie czynna od 21 stycznia do 30 marca, a retrospektywa filmów jego autorstwa odbędzie się od 22 do 26 stycznia w Kino Lab.
„b. boro. Borowczyk. walerian borowczyk (1923- 2006)” to szeroka retrospektywa twórczości Waleriana Borowczyka – polskiego artysty, którego prace, ze względu na jego działalność na emigracji i ówczesną sytuację polityczną Polski, pozostawały poza zasięgiem szerszej, rodzimej publiczności.
Retrospektywie filmowej towarzyszyć będzie wystawa prac reżysera (grafiki, rysunki, rekwizyty do filmów animowanych), która prezentuje niemal setkę prac pochodzących w szczególności z wyjątkowych na skalę światową zbiorów Muzeum Château d’Annecy, które nabyło je w 1977 roku od artysty. Aż 65 dzieł pochodzi właśnie z tej kolekcji. 12 plakatów z lat 50. wykonanych przez Waleriana Borowczyka udostępniła Galeria Grafiki Muzeum Narodowego w Poznaniu; 23 pozostałe prace stanowią część kolekcji prywatnych, wśród których znajdują się nieprezentowane dotąd fotografie będące własnością Chrisa Markera. Dzięki udostępnionym fragmentom kolekcji po raz pierwszy udało się skonfrontować kilka okresów twórczości plastycznej i kinematograficznej Waleriana Borowczyka, ukazując jej zróżnicowanie, inwencję i bogactwo od lat 50. do 90.
Borowczyk uchodzi dziś w powszechnej świadomości za twórcę artystycznego filmu erotycznego, chociaż ta tematyka zdominowała tylko ostatnie kilka lat jego twórczości. Pełna retrospektywa twórczości reżysera pozwoli zburzyć ten upraszczający mit i przedstawić go jako jednego z największych filmowych eksperymentatorów XX wieku.
Wydarzeniem towarzyszącym będzie konferencja wokół twórczości Borowczyka z udziałem m.in. autora monografii Borowczyka Daniela Birda, Marcina Giżyckiego, aktorów i współpracowników artysty. Konferencja odbędzie się
w czterech odsłonach poświęconych różnym tematom związanym z postacią reżysera.
Walerian Borowczyk (1923 – 2006) jest jednym najciekawszych twórców filmowych minionego wieku. Pierwsze filmy animowane i eksperymentalne robił już na studiach w krakowskiej ASP, jednak sławę i miejsce w czołówce światowych animatorów zapewniły mu prace, które stworzył wspólnie z Janem Lenicą (Był sobie raz, 1957; Dom, 1958). Borowczyk traktował animację jako formę sztuki, w której nie odżegnywał się od humoru, często absurdalnego. W jego pracach wyraźne widać inspiracje filmami trickowymi George’a Méliesa i francuską awangardą lat 20. Wykorzystywał też fotografię – w jego filmach fabularnych animowane zdjęcia były często ważniejsze od rysunku. Aktorzy grający w jego filmach zmuszeni byli poddać się całkowicie jego woli. Podobnie jak Robert Bresson, Borowczyk pozbawiał swoje postaci psychologicznej głębi, ponieważ bardziej interesowała go odpowiedzią na pytanie „jak?” niż „dlaczego?”. Uchodzi za największego obok Bustera Keatona specjalistę tworzącego i ożywiającego rekwizyty. Jego filmy wpłynęły na twórczość całej generacji artystów m.in. Terry Gilliama, Petera Greeneway’a, a w dziedzinie animacji – braci Quay.
Wystawa zostanie zaprezentowana również w CK Zamek w Poznaniu
w ramach Festiwalu ANIMATOR (17 lipca – 27 sierpnia).
22 – 26 stycznia, Kino.Lab
Retrospektywa filmowa oraz konferencja poświęcona artyście
bilety na projekcje: 12 zł, karnet 50 zł
Program przeglądu filmów waleriana Borowczyka:
wtorek 22 stycznia
godz. 18.00, Program 1
Był sobie raz, Borowczyk i Lenica (11’) (1957)
Nagrodzone uczucia, Borowczyk i Lenica (10’) (1957)
Strip-tease, Borowczyk i Lenica (2’) (1957)
Sztandar Mlodych, Borowczyk i Lenica (3’) (1957)
Dom, Borowczyk i Lenica (14’) (1958)
Szkola, (9’) (1958)
godz. 20.00, Program 2
Les Astronautes/ Astronauci (14’) (35 mm) (1959)
L’Encyclopédie de grand’maman en 13 volumes/ Encyklopedia babuni w 13 tomach (7’) (1963)
Le Théâtre de Monsieur et Madame Kabal/ Teatr pana i pani Kabal (80’) (1967)
godz. 22.00, Program 3
Renaissance/ Renesans (8,45’) (1963)
Les Jeux des anges/ Zabawy aniołów (11,30’) (1964)
Goto, l’île d’amour/ Goto, wyspa miłości, (89’) (1968)
środa 23 stycznia
godz. 18.00, Konferencja – część 1
„Awangarda, surrealizm: czy wszystko jest kinem?”
Gość: Gilles Dunant – pisarz, surrealista
godz. 20.15, Program 4
Rosalie/ Rozalia (14,45’) (1966)
Blanche/ Blanka (92’) (1971)
godz. 22.20, Program 5
Le Dictionnaire de Joachim/ Słownik Joachima (9’) (1965)
Contes immoraux/ Opowieści niemoralne (99’) (1974)
czwartek 24 stycznia
godz. 18.00, Konferencja – część 2
„Polska i wygnanie, tradycje graficzne i kinematograficzne”
Uczestnicy: Marcin Giżycki – historyk polskiego kina, producent
Daniel Bird – krytyk angielski
godz. 21.00, Program 6
Gavotte/Gawot (10’) (1967)
La B?te/ Bestia (94’) (1975)
godz. 23.00, Program 7
Dzieje grzechu (Histoire d’un péché) (128’) (1975)
piątek 25 stycznia
godz. 14.00, Program 8
La Marge/ Margines, (95’) (1976)
godz. 15.45, Program 9
Une collection particuli?re/ Szczególna kolekcja (14’) (1974)
L’Interno di un convento/ Za murami klasztoru (95’) (1977)
godz. 18.00, Konferencja – część 3
Film animowany a film aktorski: masakra i bagatela”
Uczestnicy: Alberto Pezzotta – krytyk włoski
Manuel Otéro – twórca filmów animowanych i współpracownik Borowczyka
Michaël Lévy – asystent Waleriana Borowczyka
Jean Douchet – krytyk i realizator francuski
godz. 20.15, Program 10
Escargot de Venus/ Ślimak z Wenus (5’) (1975)
Les Héro?nes du mal/ Bohaterki zła (115’) (1979)
godz. 22.30, Program 11
Le Phonographe/ Fonograf (6’) (1969)
Lulu (85’) (1980)
sobota 26 stycznia
godz. 14.00, Program 12
L’Amour monstre de tous les temps/ Miłość, potwór wszechczasów (17’) (1979)
Le cas étrange du Dr. Jekyll et Miss Osbourne/ Dziwny przypadek doktora Jekylla I Miss Osbourne (95’) (1981)
godz. 16.00, Program 13
Scherzo infernal/ Piekielne scherzo (5’)(1985)
Cérémonie d’amour/ Ceremonia miłosna (100’) (1988)
godz. 18.00, Konferencja – część 4
„Borowczyk: ‘Zabierzcie filmy, nie chcę ich więcej widzieć’.”
Uczestnicy:
Ann Bennent – aktorka niemiecka
Michaël Lévy – asystent Waleriana Borowczyka
Jean Douchet – krytyk i realizator francuski